1-a Leciono: Alfabeto de Esperanto

تعداد بسیار اندکی از ابداع‌کنندگان زبان‌های فراساخته، الفبای جدیدی نیز برای زبان خود ارائه کرده‌اند. جِی. آر. آر. تالکین – نویسنده‌ی معروفِ کتاب ارباب حلقه‌ها و زبان‌شناس بزرگ انگلیسی - که 15 زبان گوناگون نیز ساخته است، چند نوع الفبای نو هم برای زبان‌هایش طراحی کرده است، که در این‌جا معروف‌ترین آن‌را می‌بینید. دکتر زامنهوف، سازنده‌ی زبان اسپرانتو ترجیح داد تا برای زبان خود از الفبای لاتین بهره جوید و تنها تغییرات اندکی در آن ایجاد کرد تا تبدیل به خطی شود که کاملاً آوایی و منطقی باشد و خواندن ونوشتن را تا حد ممکن آسان سازد.

مقدمه

هدف اصلی درس اول آشنا شدن با الفبای زبان اسپرانتو است. به‌این منظور، پس از مقدمه‌ای کوتاه در باره‌ی الفبای عربی و لاتین، حروف گوناگون اسپرانتو در پنج قسمتِ پی در پی، به‌تدریج معرفی می‌گردد و نحوه‌ی نگارش و تلفظ آن فرا داده می‌شود.

الفبای عربی و زبان فارسی

همان‌طور که می‌دانیم، زبان فارسی با الفبای زبان عربی نوشته می‌شود ولی در فارسی چند حرف مخصوص نیز وجود دارد که در زبان عربی نیست. حروف ویژه‌ی فارسی، که در زبان عربی وجود ندارد، چهار حرفِ پ، چ، ژ و گ است. هم‌چنین نحوه‌ی تلفظ بسیاری از حروف در زبان فارسی و عربی متفاوت است. به‌عنوان مثال حروف ث و ح.

الفبای لاتین و زبان اسپرانتو

زبان اسپرانتو هم مانند بسیاری از زبان‌های جهان، با الفبای زبان لاتین نوشته می‌شود ولی دارای حروف خاص خود نیز است. حروف مختصِ اسپرانتو، که در هیچ‌یک از زبان‌های دیگر دنیا وجود ندارد، حروف کلاهک‌دارِ ĉ، ĵ، ĝ، ĥ، ŝ و ŭ است. در واقع زبان‌های بسیار زیادی مثل اسپانیایی، انگلیسی، فرانسوی و آلمانی با الفبای زبان لاتین نوشته می‌شود، و هر کدام از آن‌ها اغلب دارای چند حرف ویژه‌ی خود نیز هست. هم‌چنین تلفظ بسیاری از حروف در این زبان‌ها متفاوت است.

اما یک ویژگیِ بسیار مهمِ الفبای اسپرانتو، آن را از تمامیِ زبان‌های دیگر و الفباهای آن متمایز می‌سازد. این ویژگی سببِ جذابیتِ فراوانی برای اسپرانتو شده است. هرکسی‌که با مشکل تلفظ و دیکته – چه در زبان مادری خود و چه در زبان‌های بیگانه - درگیربوده است، ارزش غیرقابل تصور این خصوصیت اسپرانتو را ارج می‌نهد: تفاوت عمده‌ی الفبای زبان اسپرانتو با زبان‌های دیگر، آوایی بودن، یا فونِتیک بودنِ صد در صد آن است، به‌این معنی که در زبان اسپرانتو هر حرف فقط و فقط یک صدا دارد و هر صدا فقط توسط یک حرفِ واحد نگاشته می‌شود. به‌این دلیل نوشتن یا دیکته و خواندن یا تلفظ در زبان اسپرانتو به‌طرز غیرقابل‌باوری منطقی و آسان است. به‌گونه‌ای که تنها با فراگیریِ همین درس اول، که در پنج قسمت متوالی و همراه‌با مثال‌های فراوان ارائه می‌شود، در خواندن و نوشتن اسپرانتو هیچ مشکلی نخواهید داشت.

زبان اسپرانتو، مانند تمامیِ زبان‌هایی که با الفبای لاتین نوشته می‌شود، و برخلاف زبان فارسی و عربی، از سمت چپ به راست نوشته می‌شود و به‌این دلیل ترتیب صفحات کتاب‌ها و مجلات اسپرانتو نیز از سمت چپ به راست است. به این خاطر، بخش آموزشِ درس به درس کتاب حاضر نیز از سمت چپ آن آغاز می‌گردد.

به‌منظور فراگیری الفبای زبان اسپرانتو، در درس نخست – که از پنج قسمت تشکیل می‌شود - به‌تدریج با حروف آن، و نحوه‌ی نگارش، صدا و اسمِ آن آشنا می‌شویم. برای راه‌نمائیِ بیش‌تر در مورد ترتیب و چگونگی نوشتن حروف اسپرانتو، با کمک پیکان‌های کوچک و شماره‌گذاری آن، جهت و ترتیب نوشتن هر حرف نشان داده شده است. هم‌چنین برای آشنائیِ ساده‌تر با صدا و نحوه‌ی تلفظ حروف اسپرانتو، ابتدا مثال‌هایی از زبان فارسی که در آن این صداها به‌کار رفته است همراه با الفبای اسپرانتو آورده می‌شود و سپس واژگانی از زبان اسپرانتو برای هر حرف معرفی می‌گردد و تلفظ آن به‌فارسی نیز ارائه می‌شود:

الفبای اسپرانتو: قسمت اول

به حروف زیر دقت کنید:

حرف	a	o	b	n	r	z
صدای آن	آ	اُ	بْ	نْ	رْ	زْ
اِسم آن	a	o	bo	no	ro	zo
اِسم به فارسی	آ	اُ	بُ	نُ	رُ	زُ

همان‌طور که مشاهده می‌شود، اسم تمامیِ حروفِ بی‌صدا به ─ُ ختم می‌شود، چراکه پایانه‌ی اسامی در زبان اسپرانتو حرف o (─ُ) است که در حالت کلی آن‌را به‌صورت ─o نشان می‌دهیم. بنابر این، به‌عنوان مثال، اسم یا نامِ حرفِ b در زبان اسپرانتو bo و اسمِ حرفِ n، no است.

حال برای آشنائیِ بیش‌تر با صدای این حروف، به کلمات فارسی زیر که در آن این صداها وجود دارد و نحوه‌ی نگارش آن با حروف اسپرانتو توجه کنید:

آن	بابا	آب	باز	بُرد	بُز
an	baba	ab	baz	bord	boz

تمرین یک:

کلمات فارسی زیر را که با الفبای اسپرانتو نوشته شده است، بخوانید و با الفبای فارسی بنویسید:

bar	ran	nab	bazar	borna	naz
					ناز

تمرین دو:

کلمات فارسی زیر را با الفبای اسپرانتو بنویسید:

باز	آزار	نار	رُز	باران	راز
					raz

حال که با تلفظ این حروف آشنا شدید، به چند کلمه‌ی اسپرانتو که در آن از این حروف استفاده شده است، توجه کنید:

banano	rozo	boao	zono	rano	arbo
با نا نُ	رُ زُ	بُ آ اُ	زُ نُ	را نُ	آرْ بُ
مُوز	گُل سرخ، رُز	(مارِ) بوآ	کمربند	قورباغه	درخت

در زبان اسپرانتو، آکسان یا تکیه همیشه بر روی بخش یا سیلاب ماقبلِ آخرِ هر کلمه قرار می‌گیرد. بنابراین همیشه باید سیلاب ماقبلِ آخرِ هر واژه کمی قوی‌تر و کشیده‌تر از سیلاب‌های دیگر آن تلفظ شود. برای سهولت بیش‌تر، در درس‌های نخستینِ این کتاب، سیلاب ماقبلِ آخرِ هر لغت با حروف درشت مشخص شده‌است، مانند:

banano	rozo	boao	zono	rano	arbo
با نا نُ	رُ زُ	بُ آ اُ	زُ نُ	را نُ	آرْ بُ
مُوز	گُل سرخ، رُز	مار بوآ	کمربند	قورباغه	درخت

تمرین سه:

در زیر سیلاب ماقبل آخر کلمات اسپرانتوی زیر خط بکشید و آن را صحیح تلفظ کنید:

baro	bona	arbaro	bono	zoo	robo
با رُ	بُ نا	آر با رُ	بُ نُ	زُ اُ	رُ بُ
مانع	خوب	جنگل	خوبی، حُسن	باغ‌وحش	پیراهن (زنانه)

پاسخ تمرین‌ها

تمرین یک: کلمات فارسی زیر را که با الفبای اسپرانتو نوشته شده است، بخوانید و با الفبای فارسی بنویسید:

bar	ran	nab	bazar	borna	naz
بار	ران	ناب	بازار	بُرنا	ناز

تمرین دو: کلمات فارسی زیر را با الفبای اسپرانتو بنویسید:

باز	آزار	نار	رُز	باران	راز
baz	azar	nar	roz	baran	raz

تمرین سه: در زیر سیلاب ماقبل آخر کلمات اسپرانتوی زیر خط بکشید و آن را صحیح تلفظ کنید:

baro	bona	arbaro	bono	zoo	robo
با رُ	بُ نا	آر با رُ	بُ نُ	زُ اُ	رُ بُ
مانع	خوب	جنگل	خوبی، حُسن	باغ‌وحش	پیراهن (زنانه)

الفبای اسپرانتو: قسمت دوم

به حروف زیر دقت کنید:

حرف	i	m	s	ĉ	k	p	t
صدای آن	ئی	مْ	سْ	چْ	کْ	پْ	تْ
اِسم آن	i	mo	so	ĉo	ko	po	to
اِسم به فارسی	ئی	مُ	سُ	چُ	کُ	پُ	تُ

حال برای آشنائی بیش‌تر با صدای این حروف، به کلمات فارسی زیر که در آن این صداها وجود دارد و نحوه‌ی نگارش آن با حروف اسپرانتو توجه کنید:

ایران	تیز	مانی	سیر	پاکی	چین	زیبا	بازی
iran	tiz	mani	sir	paki	ĉin	ziba	bazi

تمرین یک:

کلمات فارسی زیر را که با الفبای اسپرانتو نوشته شده است، بخوانید و با الفبای فارسی بنویسید:

sima	saman	isar	ĉiz	pir	barani	tarik
						تاریک

تمرین دو:

کلمات فارسی زیر را با الفبای اسپرانتو بنویسید:

مات	سیب	آچار	ساری	کامران	مینا	پُر
						por

حال که با تلفظ این حروف آشنا شدید، به چند کلمه‌ی اسپرانتو که در آن از این حروف استفاده شده است، توجه کنید:

taso	sako	kato	ĉiam	piro	taksio	zipo
تا سُ	سا کُ	کا تُ	چی آم	پی رُ	تاکْ سی اُ	زی پُ
فنجان	ساک	گربه	همیشه	گلابی	تاکسی	زیپ

همان‌طور که گفته شد، سیلاب یا بخشِ ماقبلِ آخرِ هر کلمه، که در این‌جا به‌صورت درشت نوشته شده، باید کمی بلندتر و کشیده‌تر ادا شود.

تمرین سه: در زیر سیلاب ماقبل آخر کلمات اسپرانتوی زیر خط بکشید و آن را صحیح تلفظ کنید:

siropo	simio	kimono	kaso	ĉirpi	pomo	bombono
سی رُ پُ	سی می اُ	کی مُ نُ	کا سُ	چیر پی	پُ مُ	بُم بُ نُ
شربت	میمون	کیمونو (لباس ژاپنی)	کاسه	جیرجیر کردن	سیب	آب‌نبات

پاسخ تمرین‌ها

تمرین یک: کلمات فارسی زیر را که با الفبای اسپرانتو نوشته شده است، بخوانید و با الفبای فارسی بنویسید:

sima	saman	isar	ĉiz	pir	barani	tarik
سیما	سامان	ایثار	چیز	پیر	بارانی	تاریک

تمرین دو: کلمات فارسی زیر را با الفبای اسپرانتو بنویسید:

مات	سیب	آچار	ساری	کامران	مینا	پُر
mat	sib	aĉar	sari	kamran	mina	por

تمرین سه: در زیر سیلاب ماقبل آخر کلمات اسپرانتوی زیر خط بکشید و آن را صحیح تلفظ کنید:

siropo	simio	kimono	kaso	ĉirpi	pomo	bombono
سی رُ پُ	سی می اُ	کی مُ نُ	کا سُ	چیر پی	پُ مُ	بُم بُ نُ
شربت	میمون	کیمونو (لباس ژاپنی)	کاسه	جیرجیر کردن	سیب	آب‌نبات

الفبای اسپرانتو: قسمت سوم

به حروف زیر دقت کنید:

حرف	e	ŝ	h	j	f	g
صدای آن	اِ	شْ	حْ	یْ	فْ	گْ
اِسم آن	e	ŝo	ho	jo	fo	go
اِسم به فارسی	اِ	شُ	حُ	یُ	فُ	گُ

آسْمان‌ها	فاتح	زشت	گیتی	انسان	شیهه
asmanha	fateh	zeŝt	giti	ensan	ŝejhe

تمرین یک:

کلمات فارسی زیر را که با الفبای اسپرانتو نوشته شده است، بخوانید و با الفبای فارسی بنویسید:

hejf	mehregan	mehr	hendese	aŝofte	geŝniz
					گِشنیز

تمرین دو:

کلمات فارسی زیر را با الفبای اسپرانتو بنویسید:

فشار	زشتی	یک	یافت	حساب	فاش
					faŝ

حال که با تلفظ این حروف آشنا شدید، به چند کلمه‌ی اسپرانتو که در آن از این حروف استفاده شده است، توجه کنید:

herbo	figo	nesto	hemisfero	zebro	ŝafo	jako
هِرْ بُ	فی گُ	نِسْ تُ	هِ میس فِ رُ	زِبْ رُ	شا فُ	یا کُ
علف	انجیر	لانه	نیم‌کُره	گورخر	گوسفند	کُت

تمرین سه:

در زیر سیلاب ماقبل آخر کلمات اسپرانتوی زیر خط بکشید و آن را صحیح تلفظ کنید:

fenomeno	fenestro	zorgi	fendo	henao	jesi	zefiro
فِ نُ مِ نُ	فِ نِسْ تْرُ	زُر گی	فِن دُ	حِ نا اُ	یِ سی	زِ فی رُ
پدیده	پنجره	مواظب بودن	شکاف	حَنا	بله گفتن	نسیم

هنگام تلفظ واژه‌ی fenestro توجه داشته باشید که بینِ حرفِ t و r هیچ حرف صداداری وجود ندارد، بنابراین نباید آن‌را به‌صورتِ ter (تِرُ) تلفظ کرد، بلکه تنها باید گفت tr (تْرُ)، مانند تلفظ "طْرو" (طْرُ) در عبارت فارسیِ "سطر و ستون" (سطرُ ستون). این نکته را درموردِ تمامی موارد مشابه که دو یا چند حرف بی‌صدا درکنار یک‌دیگر قرار می‌گیرد، باید رعایت کرد.

پاسخ تمرین‌ها

تمرین یک: کلمات فارسی زیر را که با الفبای اسپرانتو نوشته شده است، بخوانید و با الفبای فارسی بنویسید:

hejf	mehregan	mehr	hendese	aŝofte	geŝniz
حِیف	مهرگان	مِهر	هندسه	آشفته	گِشنیز

تمرین دو: کلمات فارسی زیر را با الفبای اسپرانتو بنویسید:

فشار	زشتی	یک	یافت	حساب	فاش
feŝar	zeŝti	jek	jaft	hesab	faŝ

تمرین سه: در زیر سیلاب ماقبل آخر کلمات اسپرانتوی زیر خط بکشید و آن را صحیح تلفظ کنید:

fenomeno	fenestro	zorgi	fendo	henao	jesi	zefiro
فِ نُ مِ نُ	فِ نِس تْرُ	زُر گی	فِن دُ	حِ نا اُ	یِ سی	زِ فی رُ
پدیده	پنجره	مواظب بودن	شکاف	حَنا	بله گفتن	نسیم

الفبای اسپرانتو: قسمت چهارم

به حروف زیر دقت کنید:

حرف	u	ĝ	l	ĵ	d	ĥ
صدای آن	او	جْ	لْ	ژْ	دْ	خْ
اِسم آن	u	ĝo	lo	ĵo	do	ĥo
اِسم به فارسی	او	جُ	لُ	ژُ	دُ	خُ

امروز	او	لُزوم	جوراب	چوب	خوب	ژست
emruz	u	lozum	ĝurab	ĉub	ĥub	ĵest

تمرین یک:

کلمات فارسی زیر را که با الفبای اسپرانتو نوشته شده است، بخوانید و با الفبای فارسی بنویسید:

ĝuŝeŝ	ĥoruĝ	ĵelatin	duĥt	kuĉ	denĝ	ĵenetik
						ژِنِتیک

تمرین دو:

کلمات فارسی زیر را با الفبای اسپرانتو بنویسید:

جور	ژیلا	آژیر	شور	دوش	خوراک	کولاک
						kulak

حال که با تلفظ این حروف آشنا شدید، به چند کلمه‌ی اسپرانتو که در آن از این حروف استفاده شده است، توجه کنید:

fungo	ĥameleono	luno	leono	ĵeleo	ĝirafo
فون گُ	خا مِ لِ اُ نُ	لو نُ	لِ اُ نُ	ژِ لِ اُ	جی را فُ
قارچ	آفتاب‌پرست	(کُره‌ی) ماه	شیر	ژله	زرافه

تمرین سه:

در زیر سیلاب ماقبل آخر کلمات اسپرانتوی زیر خط بکشید و آن را صحیح تلفظ کنید:

ĵurnalo	ĥaoso	ĝangalo	ĵetu	ĝusta	ĵudo	donu
ژور نا لُ	خا اُ سُ	جان گا لُ	ژِ تو	جوس تا	ژو دُ	دُ نو
روزنامه	هرج و مرج	جنگل	پرتاب کنید	صحیح	جودو	بدهید

پاسخ تمرین‌ها

تمرین یک: کلمات فارسی زیر را که با الفبای اسپرانتو نوشته شده است، بخوانید و با الفبای فارسی بنویسید:

ĝuŝeŝ	ĥoruĝ	ĵelatin	duĥt	kuĉ	denĝ	ĵenetik
جوشش	خروج	ژِلاتین	دوخت	کوچ	دِنج	ژِنِتیک

تمرین دو: کلمات فارسی زیر را با الفبای اسپرانتو بنویسید:

جور	ژیلا	آژیر	شور	duŝ	خوراک	کولاک
ĝur	ĵila	aĵir	ŝur	دوش	ĥorak	kulak

تمرین سه: در زیر سیلاب ماقبل آخر کلمات اسپرانتوی زیر خط بکشید و آن را صحیح تلفظ کنید:

ĵurnalo	ĥaoso	ĝangalo	ĵetu	ĝusta	ĵudo	donu
ژور نا لُ	خا اُ سُ	جان گا لُ	ژِ تو	جوس تا	ژو دُ	دُ نو
روزنامه	هرج و مرج	جنگل	پرتاب کنید	صحیح	جودو	بدهید

الفبای اسپرانتو: قسمت پنجم

به حروف زیر دقت کنید:

حرف	ŭ	v	c
صدای آن	وْ (مثل و در کلمه‌ی فارسیِ مُو)	وْ (مثل و در کلمه‌ی فارسیِگاو)	تْسْ
اِسم آن	ŭo	vo	co
اِسم به فارسی	وُ	وُ	تْسُ

همان‌طور که در مثل‌های زیر نیز مشخص می‌شود، تفاوت تلفظ حرف v و ŭ در این است که هنگام تلفظ v دندان‌های پیشینِ فک بالا، لبِ پایینی را لمس می‌کند (مانند و در کلمه‌ی ویران)، در صورتی که در تلفظ حرف ŭ چنین اتفاقی نمی‌افتد، بلکه لب‌ها فقط کمی گِرد شده و به طرفِ بیرون متمایل می‌گردد (مانند و در کلمه‌ی مُو).

نُو	نوروز	فردوسی	بیست‌سوالی	مورد	چطور
noŭ	noŭruz	ferdoŭsi	biscoali	moŭred	ĉetoŭr
ویلا	وال	ویزا	والدِین	وِنوس	وِی
vila	val	viza	valedejn	venus	vej

تمرین یک:

کلمات فارسی زیر را که با الفبای اسپرانتو نوشته شده است، بخوانید و با الفبای فارسی بنویسید:

noŭzad	toŭsee	doŭran	mascazi	oŭĝ	moŭlana
					مُولانا
kav	nirvana	gav	divane	vam	vali
					والی

تمرین دو:

کلمات فارسی زیر را با الفبای اسپرانتو بنویسید:

مُوْج	مُوستان	مُوْ	بیست‌سال	دوران‌ساز	نوبنیاد
					noŭbonjad
واژگون	وصال	واگُن	وصول	آویخت	ویرایش
					virajeŝ

حال که با تلفظ این حروف آشنا شدید، به چند کلمه‌ی اسپرانتو که در آن از این حروف استفاده شده است، توجه کنید:

eŭropo	ŝaŭmo	lacerto	saŭco	raŭpo	citrono
اِوْ رُ پُ	شاوْ مُ	لا تْسِرْ تُ	ساوْ تْسُ	راوْ پُ	تْسی تْرُ نُ
اروپا	کَف (صابون و …)	مارمولک	سُس	کِرم	لیمو تُرش
lokomotivo	movado	varo	ricevi	vico	vidi
لُ کُ مُ تی وُ	مُ وا دُ	وا رُ	ری تْسِ وی	وی تْسُ	وی دی
لوکوموتیو	حرکت، نهضت	کالا	دریافت کردن	صف	دیدن

تمرین سه:

در زیر سیلاب ماقبل آخر کلمات اسپرانتوی زیر خط بکشید و آن را صحیح تلفظ کنید:

cikonio	ambaŭ	vizito	eŭro	ankoraŭ	leciono	ankaŭ
تْسی کُ نی اُ	آم باوْ	وی زی تُ	اِوْ رُ	آن کُ راوْ	لِ تْسی اُ نُ	آن کاوْ
لک‌لک	هر دو	دیدار	یورو	هنوز	درس	هم، نیز
televidilo	vilaĝo	vitamino	laca	vaporo	vazo	vizo
تِ لِ وی دی لُ	وی لا جُ	وی تا می نُ	لا تْسا	وا پُ رُ	وا زُ	وی زُ
تلویزیون	دهکده	ویتامین	خسته	بخار	ظرف	ویزا

پاسخ تمرین‌ها

تمرین یک: کلمات فارسی زیر را که با الفبای اسپرانتو نوشته شده است، بخوانید و با الفبای فارسی بنویسید:

noŭzad	toŭsee	doŭran	mascazi	oŭĝ	moŭlana
نُوْزاد	توسِعه	دُوْران	ماست‌سازی	اُوْج	مُوْلانا
kav	nirvana	gav	divane	vam	vali
کاو	نیروانا	گاو	دیوانه	وام	والی

تمرین دو: کلمات فارسی زیر را با الفبای اسپرانتو بنویسید:

موج	مُوستان	مُو	بیست‌سال	دوران‌ساز	نوبنیاد
moŭĝ	moŭestan	moŭ	biscal	doŭransaz	noŭbonjad
واژگون	وصال	واگُن	وصول	آویخت	ویرایش
vaĵgun	vesal	vagon	vosul	aviĥt	virajeŝ

تمرین سه: در زیر سیلاب ماقبل آخر کلمات اسپرانتوی زیر خط بکشید و آن را صحیح تلفظ کنید:

cikonio	ambaŭ	vizito	eŭro	ankoraŭ	leciono	ankaŭ
تْسی کُ نی اُ	آم باوْ	وی زی تُ	اِوْ رُ	آن کُ راوْ	لِ تْسی اُ نُ	آن کاوْ
لک‌لک	هر دو	دیدار	یورو	هنوز	درس	هم، نیز
televidilo	vilaĝo	vitamino	laca	vaporo	vazo	vizo
تِ لِ وی دی لُ	وی لا جُ	وی تا می نُ	لا تْسا	وا پُ رُ	وا زُ	وی زُ
تلویزیون	دهکده	ویتامین	خسته	بخار	ظرف	ویزا

جدول الفبای اسپرانتو

این بود کُلِ حروف الفبای زبان اسپرانتو. در این‌جا تمامی این حروف به‌ترتیب الفبای اسپرانتو و همراه با تلفظ اسمِ آن به‌فارسی، آورده می‌شود:

f	e	d	ĉ	c	b	a
فُ	اِ	دُ	چُ	تْسُ	بُ	آ
ĵ	j	i	ĥ	h	ĝ	g
ژُ	يُ	ئي	خُ	حُ	جُ	گُ
r	p	o	n	m	l	k
رُ	پُ	اُ	نُ	مُ	لُ	كُ
z	v	ŭ	u	t	ŝ	s
زُ	وُ	وُ	او	تُ	شُ	سُ

حروف کوچک و بزرگ

هر یک از حروف الفبای اسپرانتو را می‌توان به دو صورت کوچک و بزرگ نگاشت. حروفی که تا به‌این‌جا با آن آشنا شدید، حروف کوچک است. در جدول زیر شکلِ بزرگ هر حرف نیز نشان داده شده‌است:

F f	E e	D d	Ĉ ĉ	C c	B b	A a
فُ	اِ	دُ	چُ	تْسُ	بُ	آ
Ĵ ĵ	J j	I i	Ĥ ĥ	H h	Ĝ ĝ	G g
ژُ	يُ	ئي	خُ	حُ	جُ	گُ
R r	P p	O o	N n	M m	L l	K k
رُ	پُ	اُ	نُ	مُ	لُ	كُ
Z z	V v	Ŭ ŭ	U u	T t	Ŝ ŝ	S s
زُ	وُ	وُ	او	تُ	شُ	سُ

موارد استفاده‌ از حروف بزرگ

در موارد زیر از حروف بزرگ استفاده می‌شود:

(1) حرف نخست اسامیِ خاص (انسان، شهر، کوه، روستا، رودخانه و ...)، مانند:

Mani	Hosejni	Sari	Karl	Iran	Tehran	Hafez
مانی	حسینی	ساری	کارْل	ایران	تهران	حافظ

از آن‌جا که پایانه‌ی اسامی در زبان اسپرانتو ─o است، می‌توان در انتهای اسامیِ خاص نیز آن‌را به‌کار برد، مثل:

Manio	Hosejnio	Sario	Karlo	Irano	Tehrano	Hafezo
مانی	حسینی	ساری	کارلو	ایران	تهران	حافظ

(2) حرف نخست هر جمله، مانند:

Li estas aŭtoro.	Vi estas lernanto.	Mi estas instruisto.
لی اِس تاس آوْ تُ رُ.	وی اِس تاس لِر نان تُ.	می اِس تاس اینْسْ تْرو ایس ت.ُ
او نویسنده است.	شما شاگرد هستید.	من معلم هستم.